Style Orientalnego Tańca Brzucha

Taniec arabski w swych odmianach podzielić można na klasyczną odmianę egipską (megeance, beledi klasyczne, taniec do klasycznych utworów egipskich takich kompozytorów jak Wahab czy Atrache), różne tańce folklorystyczne Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu (np. fellahi, khaleegy), American Cabaret Style (taniec z rekwizytami), a także inne odmiany (np. Tribal).

Granice między odmianami są bardzo płynne, często przenikają się i w dużym stopniu zależą od nauczyciela. Dla porównania wystarczy zapoznać się z klasyką wykonaniu na przykład Orit Maftsir i Lubny Emam.

1) KLASYCZNY TANIEC EGIPSKI
raqs sharki. Styl nie do końca określony konkretnymi ramami. Zawiera w sobie typowe dla tańca brzucha ruchy bioder, rąk, klatki piersiowej oraz charakterystyczne izolacje. Pod tym pojęciem kryje się kilka definicji.

Taniec do utworów Oum Kalthoum i tradycyjnych pieśni arabskich (Mohammed Abdul Wahab, Farid El-Atrache) - taniec ten wymaga od tancerki znajomości tekstu piosenki i odpowiedniego jej zinterpretowania, na równi z linią melodyczną. Oum Kalthoum (1904 - 1975) była największą egipską piosenkarką. Niezwykle popularna i uwielbiana z powodu niesamowitego głosu oraz emocji, jakie wkładała w swoje utwory. Taniec do pieśni Oum jest dla tancerki ogromnym wyzwaniem, gdyż musi się ona wykazać umiejętnością łączenia nienagannej techniki z dokładnym oddaniem uczuć i emocji jakie niesie ze sobą utwór.

Megeance - taniec stworzony na potrzeby dużej sceny oraz konkursów. Utwory megeance są zazwyczaj specjalnie komponowane dla tancerek i składają się z kilku różnych, następujących po sobie partii, z których każda ma inny charakter. Na odmienność partii wpływa zmieniający się rytm, który tancerka podkreśla w odpowiedni dla niego sposób. Większość utworów megeance składa się z wejścia (najczęściej z woalem, do rytmu malfuf), części środkowej (kilka rytmów np. saidi, masmoudi kabir, taksim, ayoub; często wplata się kawałek drum solo), oraz mocnego zakończenia. Megeance wymaga od tancerki bardzo dobrej znajomości rytmów orientalnych oraz umiejętności dobierania do nich odpowiednich figur oraz związanych z nimi emocji.. W tańcu tym można zauważyć również wiele elementów baletu.

2) KLASYCZNY TANIEC TURECKI kolebką tego tańca jest Turcja, ale wiele do tego stylu wnieśli nie tylko sami Turcy, ale też tureccy Cyganie, przez co taniec ten charakteryzuje się mniejszą izolacją w porównaniu do stylu egipskiego i dużą ruchliwością tancerki na scenie. Często do występu wplata się elementy gimnastyczne np. szpagat.

3) BELEDI beledy, baladi, balady. Słowo to w wolnym tłumaczeniu oznacza "mój kraj". Jest to taniec solowy egipskich kobiet, rodzaj aktywności, który może być wykonywany właściwie wszędzie - w domu, na przyjęciach, na weselach. Mówi się, że każda Egipcjanka ma go we krwi. Beledi stanowi niejako bazę raqs sharki i to z niego wywodzi się większość ruchów bioder. W porównaniu do tańca klasycznego jest jednak dużo bardziej stateczny. Beledi może też oznaczać taniec do innych rytmów z grupy maksum, ale najczęściej kojarzone jest z rytmem o tej samej nazwie. W zależności od charakteru utwóru może być zatańczone wesoło lub lirycznie, a nawet dramatycznie. Odmianą beledi powstałą niedawno jest tzw. beledi solo accordeon - czyli taniec przy akompaniamencie akordeonu.

4) DRUM SOLO taniec do bębnów. Tancerka stara się ruchami ciała oddać uderzenia bębniarza grającego na darbuce lub innym instrumencie perkusyjnym (np. saggaty). Drum solo wymaga świetnej izolacji i precyzyjnych ruchów, przez co jest niezwykle widowiskowe. Często stanowi element megeance.

5) SHAABI jest to styl tańczony do muzyki o tej samej nazwie. Utwory shaabi należą do tzw. arabic pop czyli współczesnej muzyki arabskiej i bazują na tradycyjnych egipskich rytmach (najczęściej saidi). Dodatkowo wyróżnia je bardzo prosty, nierzadko banalny, lekki tekst oraz charakterystyczny wysoki wokal. Taniec shaabi jest żywy, swobodny, wesoły i skoczny.

6) KHALEEGY Nazwa ta faktycznie oznacza region Zatoki Perskiej i obejmuje kraje takie jak Iran, Irak, Kuwejt, Bahrain, Oman, Katar, Arabię Saudyjską i Zjednoczone Emiraty Arabskie. Jest to taniec folklorystyczny pochodzący z tamtych terenów, tańczony wyłącznie przez kobiety, głównie na imprezach lub uroczystościach, np. weselach. Charakterystyczne dla tego stylu są ruchy głową i przerzucanie włosów (przód - tył, z jednego ramienia na drugie), drobne, lekkie kroczki i ruchy ramion. Khaleegy tańczy się w długiej, obszernej sukni zwanej thobe al nashaar [z arab. "thobe" - suknia, "raqs nashaar" - inna nazwa tańca khaleegy] lub po prostu khaleegy dress. Specyficzny jest też rytm khaleegy, który może stanowić część megeance.

7) MELAYA LEFF z arabskiego "chusta, która oplata, zakrywa". Melaya oznacza długi, obszerny, prostokątny szal, często bogato przyozdobiony cekinami, który tancerka zarzuca sobie na ramiona. Bawi się chustą, zawija w nią, naprzemiennie odkrywając i zakrywając swoje ciało. Typowym strojem dla tego tańca jest krótka, wąska sukienka, chustka na głowę i pantofelki z pomponami. Taniec ten narodził się w dwóch największych egipskich portach - Kairze i Aleksandrii na początku XX wieku i stanowi echo otwarcia się Egiptu na nowoczesny Zachód. Tancerka odgrywa kobietę kokietującą marynarzy, siedzących na nadbrzeżu. Kolorowo ubrana, mocno umalowana miała się w ten sposób upodobnić do Europejek i Amerykanek. Melaya leff jest stylem niezwykle swobodnym i kokieteryjnym, w dobrym tonie jest tu nawet rzucie gumy!

8) RAQS ASSAYA - patrz zakładka "Rekwizyty": laska

9) RAQS SHAMADAN - patrz zakładka "Rekwizyty": świecznik

10) ANDALUZYJSKI TANIEC ARABSKI z arabskiego zwany muwashahat. W wyniku ekspansji Arabów na Hiszpanię w VIII w. n.e. kultura muzułmańska przeniknęła do różnych dziedzin życia m.in. do muzyki i mody. Andaluzja stała się stolicą nowej sztuki, a na dworach Kordoby i Grenady zaczęto tańczyć grupowy taniec muwashahat. Świecił od triumfy za czasów panowania Maurów, od VIII do XV w. Niestety niewiele ocalało z zapisków dotyczących tego tańca i strojów, w jakich go tańczono. Zrekonstruowania go podjął się w XX w. Mahmoud Reda wraz ze swoją trupą. W obecnej formie opiera się na płynnych obrotach i arabeskach, drobnych kroczkach i pięknych ruchach rąk. Strój do muwashahat składa się z szarawarów i dopasowanego, zapinanego żakietu z obszernymi długimi rękawami. Jednak dzisiaj bardzo często haremki zastępuje się delikatną, szeroką, szyfonową spódnicą. Charakterystycznym, choć nieobowiązkowym rekwizytem, są zwiewne chusteczki, które tancerka trzyma w dłoniach.

11) BELLY DANCE SHOW lub fantasy belly dance. Show oparty na figurach z tańca orientalnego, w którym największe znaczenie ma teatralność i widowiskowość. Najczęściej stosuje się tutaj muzykę fuzyjną, znacznie odbiegającą od klasycznej i efektowne rekwizyty, takie jak skrzydła Izis, fanveils, veil-poi, wachlarze, świece.

12) TRIBAL - Tribal powstał w odpowiedzi na przesłodzony styl belly dance. Jest to plemienny taniec kobiet. Rozróżniamy dwie odmiany stylu - ATS, w którym całej grupie przewodzi liderka. Jest to odmiana charakteryzująca się pewną ilością kroków, które musi poznać cała grupa, by móc współpracować z liderką. Choreografie ATS tworzone są na żywo, każda członkini grupy może w każdej chwili stać się liderką zespołu. Druga odmiana to fuzje, wymagające już większej sprawności ruchowej. Fuzja łączy w sobie wiele odmian stylów tanecznych. W przeciwieństwie do ATS, Tribal Fusion bazuje na choreografii. Muzyka do Tribal Fusion to najczęściej współczesne aranżacje utworów orientalnych.

Informacje dodatkowe:
Istnieje oczywiście więcej odmian tańca orientalnego, zwłaszcza tych folkowych i regionalnych. Warto tutaj wspomnieć o cygańskim ghawazee, rolniczym fellahi, męskim tahtib, dynamicznej debce czy marokańskim schikhatt. Taniec orientalny różni się od siebie również ze względu na kraj i tak wyróżniamy m.in. styl egipski, styl turecki, styl libański, styl syryjski itp. Jednak obok tańców wywodzących się z tradycji arabskiej, w wyniku globalizacji i popularyzacji tańca brzucha na świecie, powstało i wciąż powstaje wiele nowoczesnych jego odmian: wspomniany wcześniej belly dance show, american cabaret style, gothic belly dance. Niezwykle modne stało się łączenie tańca arabskiego z innymi stylami tanecznymi, takimi jak flamenco, bollywood, samba brazylijska, tango, taniec hula, salsa itd. Głośno mówi sie również o amerykańskim i rosyjskim stylu tańca brzucha jako o nowych, odrębnych kategoriach.

Opracowanie: Sylwia Bill Jaliyah

Następne tematy: